جایگاه راهنماهای طراحی در فرآیند طراحی شهری و نقش آن ها در ارتقاء کیفیت فضاهای شهری

در دهه های اخیر بحث فرآیند طراحی شهری یا نگرش فرآیندی به طراحی شهری توجه بسیاری از نظریه پردازان و متخصصین طراحی شهری را به خود جلب نموده است. فرآیند طراحی شهری به تعریف بهتر و کاملتر مسائل، در نظر گرفتن راه حل های متعدد و بهینه یابی، تسهیل فرآیند اجرا، کمک به تصمیم گیری و طراحی منطقی، افزایش کارایی در طراحی، انتظام بخشی به مراحل مختلف طراحی و ... منجر می گردد. اما آن چه که به عنوان هدف اصلی طی چنین فرآیندی به حساب می آید، ارتقاء بخشی کیفیات محیطی در فضاهای شهری است. در حقیقت «کیفیت» به عنوان مهمترین دستاورد یک پرو‍ژه طراحی شهری مطرح بوده و ارتقاء آن، غایت رسالت طراح شهری به شمار می آید. در این میان «راهنماهای طراحی شهری» با استفاده مستقیم ازعوامل کیفیت بخش محیطی در ساختار خود و بهره گیری از این عوامل در ایجاد متون، تصاویر و نقشه های هدایت کننده جریان طراحی شهری، نقش بسزایی را در ارتقاء کیفیت فضاهای شهری برعهده دارند. در واقع «راهنماهای طراحی شهری» از جمله مهمترین ابزار در اختیار طراحان شهری، جهت انعکاس و ظهور تدابیر و تمهیدات کیفیت بخش در فضاهای شهری بوده و پل میان تحقیق و تدابیر نظری و فعالیت های حرفه ای را برقرار می نمایند. چنین دستورالعمل هایی قادر خواهند بود تا همچون بیانیه هایی عمومی، اهداف و الگوی طراحی را به منظور تحقق آنها مشخص نموده و شواهدی را که حامی این ارتباط بین هدف و الگوهای مذکور باشد، ارائه نمایند. این مقاله سعی بر آن دارد تا ضمن مشخص نمودن جایگاه و نقش راهنماهای طراحی شهری در فرآیند طراحی شهری، از آنها در ارتقاء کیفیت فضاهای شهری استفاده نموده و از این طریق ابزار قدرتمندی را برای تحقق ایده های طراحی و نیز نظارت بر اجرای تدابیر اتخاذ شده برای ارتقاء کیفی فضاهای شهری، در اختیار طراحان شهری قرار دهد.